Jednym z nich jest rodzaj porodu. W
trakcie porodu naturalnego, przewód pokarmowy dziecka zostaje zasiedlony
przez florę bakteryjną występującą w drogach
rodnych oraz w przewodzie pokarmowym matki. W większości są
to pałeczki z rodzaju
Lactobacillus oraz Bifidobacterium.
Pałeczki Lactobacillus
wykazują działanie antagonistyczne wobec patogenów chorobotwórczych.
Związane jest to z ich zdolnością do wytwarzania kwasu mlekowego oraz
pozostałych kwasów organicznych, które obniżają wartość pH środowiska,
co uniemożliwia rozwój innych drobnoustrojów. Dodatkowo przylegają one
do komórek nabłonkowych jelita i tym samym ograniczają dostęp innych
mikroorganizmów. Pałeczki Lactobacillus wytwarzają
również enzym – hydrolazę soli żółci, która chroni je przed szkodliwym
działaniem soli żółciowych i zwiększa ich przeżywalność w przewodzie
pokarmowym.
Bifidobacterium są
pałeczkowatymi, beztlenowymi bakteriami, które również posiadają
zdolność do produkcji kwasu mlekowego. Podobnie jak pałeczki Lactobacillus, ograniczają
rozwój organizmów patogennych. Ponadto bakterie z rodzaju Bifidobacterium produkują
substancje o właściwościach przecibakteryjnych tzw. lantybiotyki.
Zwiększają one również przyswajanie składników mineralnych m.in. żelaza,
wapnia, magnezu i cynku. Wyniki aktualnych badań
wskazują, że bakterie z rodzaju Bifidobacterium regulują funkcje
układu odpornościowego, poprawiają perystaltykę jelit, łagodzą
objawy nietolerancji laktozy, a także mają istotne znaczenie w
profilaktyce wielu chorób m.in. alergii czy atopowego zapalenia
skóry.
Jednak skład mikrobioty jelitowej noworodków jest w dużym stopniu
zależny od składu flory bakteryjnej matki, który może zmieniać się w
wyniku przebytych infekcji, stosowanej antybiotykoterapii, a także
chorób przewlekłych czy też diety w trakcie ciąży. Według
aktualnych danych, niemal 44% porodów w Polsce zakończonych jest cesarskim
cięciem, co ma również znaczenie dla rozwoju mikrobioty dziecka. W tych
przypadkach, przewód pokarmowy noworodka zostaje zasiedlony przez florę
bakteryjną pochodzącą ze skóry matki oraz otoczenia szpitalnego. U dzieci, które
urodziły się poprzez cięcie cesarskie, mikrobiota jelitowa zawiera
mniejszą ilość pałeczek beztlenowych Bifidobacterium
a jej skład jest mniej różnorodny.
Równie istotnym czynnikiem, które reguluje proces rozwoju flory przewodu
pokarmowego noworodka jest sposób odżywiania
dziecka. Powszechnie wiadomo, że mleko matki posiada
optymalny skład, który zapewnia prawidłowy rozwój dziecka. Sposób
karmienia (pokarm naturalny lub sztuczny) ma ogromne znaczenie dla
rozwoju prawidłowego składu mikrobioty dziecka.
Stwierdzono, że u dzieci karmionych piersią, dochodzi do szybkiego
zasiedlenia jelit przez kolonie bakteryjne. Szczególne znaczenia mają
tutaj bakterie z rodzaju Bifidobacterium (B. breve,
B. lactis, B. longum) i Lactobacillus, które
stanowią skuteczną obronę przed mikroorganizmami chorobotwórczymi.
Istnieją badania w których wykazano, że szczep
Bifidobacterium
breve posiada zdolność do ograniczenia rozwoju wielu
patogennych bakterii Escherichia
coli. Bakterie E. coli mimo tego, że
wchodzą w skład flory fizjologicznej przewodu pokarmowego, w określonych
warunkach mogą stać się bakteriami chorobotwórczymi wywołując uporczywe
biegunki, kolki czy też zakażenia układu moczowego.
Warto podkreślić, że zaburzenia mikrobioty przewodu pokarmowego noworodka
mogą nieść za sobą konsekwencje zarówno w pierwszych miesiącach jak i
kolejnych latach życia. Zatem modyfikacja flory bakteryjnej poprzez
zastosowanie odpowiedniego probiotyku w okresie ciąży i karmienia
piersią, może przynosić wiele korzyści dla zdrowia dziecka.